KÜÇÜK DÜŞÜRÜCÜ SUÇ NEDENİYLE BOŞANMA DAVASI

Suç işleme nedeniyle boşanma, Türk Medeni Kanunu’nun 163. Maddesinde, Boşanma Sebepleri başlığı altında düzenlenmiş olan ve boşanmanın özel sebepleri arasında sayılan “Suç İşleme” nedenine dayanılarak açılmış boşanma davasını ifade eder. 

TMK Md. 163- “Eşlerden biri küçük düşürücü bir suç işler veya haysiyetsiz bir hayat sürer ve bu sebeplerden ötürü onunla birlikte yaşaması diğer eşten beklenemezse, bu eş her zaman boşanma davası açabilir.” 

Anlaşılacağı üzere; diğer bir özel boşanma sebebi olan “Haysiyetsiz Hayat Sürme” ile beraber düzenlenmiştir. Biz bu makalemizde özel, nisbi ve kusura dayanan bir boşanma sebebi olan “Suç İşleme” nedeniyle boşanma davasının detaylarını inceleyeceğiz.

SUÇ İŞLEME SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI ŞARTLARI

1-Suç işleme nedeniyle boşanma davası açabilmek için eşlerden birinin evlilik birliği içerisindeyken küçük düşürücü olarak nitelendirilen suçlardan birini işlemiş olması gerekmektedir. Bu niteleme kanuni bir dayanak esas alınarak değil, işlenen suçun toplum bilincinde uyandırdığı reaksiyonun (yüz kızartıcı, utandırıcı) ışığında ve somut olaya göre hakim tarafından takdir edilerek yapılır. 

Küçük düşürücü ve yüz kızartıcı niteliği ile boşanma davasına konu edilebilecek suçlara örnek olarak; Kasten insan öldürme, hırsızlık, göçmen kaçakçılığı, insan ticareti, zimmet, resmi belgede sahtecilik, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar, genel tehlike yaratan suçlar ve anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı işlenen suçları sayabiliriz. 

Boşanma davasına sebep olarak ileri sürülen suçun kasten işlenmiş olması gerektiğine dikkat edilmelidir. Örneğin trafik kazasından, iş kazasından veya bir doktorun tıbbi hatasından kaynaklanan taksirle insan öldürme suçlarında failin küçük düşürücü suç işlediğinden bahisle boşanma davasına konu yapılması mümkün değildir.

“Davacı kadın, kocasının adam öldürme suçu sebebiyle mahkum olduğunu beyanla Türk Medeni Kanunu’nun 163.maddesi uyarınca boşanma talebinde bulunmuştur. Toplanan delillerden; davalı kocanın 27.09.2003 tarihinde, eşinin ilişkisi olduğu yönündeki tanık beyanlarının tahrikiyle kasten adam öldürdüğü, aynı gün nezarete alındığı, tutuklu şekilde yargılanarak Balıkesir Ağır Ceza Mahkemesi'nin 2003/377 esas sayılı dava dosyasıyla 10 yıl ağır hapis cezasıyla cezalandırıldığı, eşlerin suç işlendiği tarihten itibaren de ayrı yaşamaya başladıkları ve evlilik birliğinin bir daha kurulmadığı anlaşılmaktadır. Türk Medeni Kanunu’nun 163.maddesi uyarınca kocanın adam öldürmesi davacı kadını küçük düşürücü bir suç olduğu, bu sebeple birlikte yaşamanın kadından beklenemeyeceği, bu durumdaki eş tarafından her zaman boşanma davası açabileceği, davacı kadının eşini affettiğine dair de herhangi bir delil bulunmadığı göz önüne alınarak boşanma davasının kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmamıştır.” (Y2HD, 10.06.2010, E. 2009/10161, K. 2010/11493) 

2-Eşlerden birinin işlediği küçük düşürücü suçun boşanma davasına konu olabilmesi için evlendikten sonra işlenmiş olması şarttır. Evlenme tarihinden önce işlenen bir suça dayanarak açılan boşanma davasının reddedilmesinin gerektiği içtihaden kabul edilmiştir. Dolayısıyla evlenmeden önce işlenen bir suç, durumu bilerek evlenen davacı tarafından boşanma sebebi yapılamaz. Eşlerden birinin evlenme tarihinden önce küçük düşürücü bir suç işlediğini evlendikten sonra öğrenen diğer eş ise şartların varlığı halinde butlan davası yoluyla evliliğin iptalini istemelidir. 

3-Boşanma davası açabilmek için suç işleyen eşin söz konusu suçu evlilik birliği içinde işlemiş olması yeterlidir. Herhangi bir ceza soruşturması geçirmiş olması yahut mahkumiyet kararı almış olmasına gerek yoktur. Boşanma davası açıldığı sırada davalı hakkında devam eden ceza kovuşturmasında boşanma davasına konu eylem hakkında maddi olayı tespit eden ceza mahkemesi kararı Aile mahkemesi hakimini bağlayacağından bekletici mesele yapılır. 

SUÇ İŞLEME NEDENİYLE BOŞANMA DAVASINDA ORTAK HAYATIN ÇEKİLMEZLİĞİ ŞARTI ARANIR: Kanun da boşanma sebepleri mutlak ve nisbi boşanma sebepleri şeklinde nitelendirilmiştir. Mutlak boşanma sebebine dayanan boşanma davalarında (Zina, Terk vs.) evlilik birliğinin çekilmez hale gelmiş olması şartı aranmaz. Ancak nisbi boşanma sebebine dayalı açılmış boşanma davalarında eşler için artık ortak hayatın çekilmez hale gelmiş olması şartı aranır. TMK 163 de düzenlenen suç işleme nedeni nisbi bir boşanma sebebidir. Bu nedenle açılmış boşanma davalarında hakim ortak hayatın çekilmez olmasını somut olaya göre takdir edecektir. Dolayısıyla suçun varlığı tek başına boşanma kararı için yeterli olmayıp, davacı için ortak hayatın artık çekilmez hale geldiğinin ispatı da gerekmektedir. 

• Davalının küçük düşürücü suçu bir defa işlemiş olması dahi davacı için ortak hayatı çekilmez kılabileceğinden boşanmaya karar verilebilir. Bu durumu Yargıtay 2. HD. 2014/20560 E. 2015/4947 K. Sayılı ve 19.3.2015 Tarihli kararı; “Davalının, on iki yaşında bir kız çocuğuna cinsel tacizde bulunduğu, suçu sabit görülerek bundan dolayı ceza aldığı yapılan soruşturma ve toplanan delillerden anlaşılmaktadır. Mahkemece, "... davalının bu suçu bir kere işlemiş olmasının tek başına boşanmaya neden olmayacağı vicdani kanaatine varıldığı, bu durumun evliliği diğer eş bakımından çekilmez hale getirdiğinin ispatlanması gerektiği, bu yolda delil getirilmediği...", gerekçesiyle dava reddedilmiştir. 

Dava Türk Medeni Kanunu’nun 163. maddesinde yer alan "küçük düşürücü suç işleme" sebebine dayanılarak açılmıştır, işlenen suçun niteliğine göre davacının dava açması karşısında onunla yaşaması kendisinden beklenemeyeceği açık ve tartışmasızdır. Boşanma sebebi gerçekleşmiştir. Davanın kabulü gerekirken, isteğin reddi doğru görülmemiştir.” Şeklinde açıklamıştır.

SUÇ İŞLEME NEDENİYLE BOŞANMA DAVASI AÇMA SÜRESİ

Kanun suç işleme nedeniyle boşanma davası açmayı herhangi bir hak düşürücü süre ile sınırlandırmamıştır. Ancak suç işleme olayını öğrenmenin üzerinden yıllar geçtikten sonra açılan boşanma davasında, davanın geç açılmış olması yönünde kanuni bir sınırlama olmadığından sıkıntı olmasa da, hakim ortak hayatın çekilmez olması şartını araştırırken bu durumu hakkın kötüye kullanılması şeklinde değerlendirebilir. Bunun dışında küçük düşürücü suç işleyen eşini affettiğini hal ve tavırlarıyla belli eden eşin suç işleme nedeniyle açtığı boşanma davası da reddedilecektir.

SUÇ İŞLEME NEDENİYLE BOŞANMA DAVASINDA ANLAŞMALI BOŞANMA MÜMKÜN MÜDÜR?

Suç işleme sebebine dayanılarak açılmış bir boşanma davasında usulüne uygun ıslah yapılmadığı sürece anlaşmalı boşanma gerçekleştirilemez. Dolayısıyla ıslah yoluyla davanın konusu değiştirilerek anlaşmalı boşanma gerçekleştirmek mümkündür.

SUÇ İŞLEME NEDENİYLE BOŞANMA DAVASINDA MADDİ-MANEVİ TAZMİNAT

TMK 174/2 gereği boşanmaya sebep olan olay nedeniyle kişilik hakları zarara uğrayan eş, kusurlu olan diğer eşten manevi tazminat talep edebilir. Suç işleme sebebiyle boşanma davasında da kişilik hakkı zarara uğrayan eş, kusurlu olan diğer eşten uygun bir miktarda manevi tazminat talep edebilir. 

TMK 174/1 gereği mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddi tazminat isteyebilir. Suç işleme sebebiyle boşanma davasında da maddi tazminat talebinde bulunulabilir.

Suç işleme nedeniyle boşanma davasının kabulü halinde davalı eş, tam kusurlu kabul edileceğinden maddi ve manevi tazminat talep etme hakkı bulunmamaktadır.

SUÇ İŞLEME NEDENİYLE BOŞANMA DAVASINDA NAFAKA

TMK 175 gereği boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf (kadın veya erkek), kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan mali gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Suç işleme sebebiyle açılmış boşanma davasında şartların varlığı halinde davacının yoksulluk nafakası talep etme hakkı bulunmaktadır. Davalı eş ise, kusura dayanan bir özel boşanma sebebi olan suç işleme nedeniyle boşanma davasının kabul edilmesi durumunda tam kusurlu sayılacağından yoksulluk nafakası talep etme hakkına sahip değildir.

Boşanma davasının açılmasıyla beraber eşlerin birbirlerinden ayrı yaşamaları artık kanuni bir haktan ileri gelir. Dolayısıyla boşanma davası sebebiyle yoksulluğa düşecek olan eşe ve hakimin boşanma davası sürecinde çocukların velayetini tedbiren üzerinde bıraktığı durumlarda çocuklar için de TMK 169 gereği tedbir nafakasına hükmedilir. Kusur durumu tedbir nafakası yönünden etkili olmadığından gerekli görüldüğü taktirde davalıya tedbir nafakası verilebilir. Hakim tedbir nafakasına taraflarca talep edilmese de, dava tarihinden itibaren re’sen yani kendiliğinden hükmetmelidir.

SUÇ İŞLEME NEDENİYLE BOŞANMA DAVASINDA VELAYET

Velayet ergin olmayan çocukların eğitim, bakım ve mallarının korunmasına ilişkin ana ve babaya yüklenen hak ve sorumlulukları ifade eder. Çocuğun velayetinin kime verileceği konusunda taktir yetkisine sahip olan hakim, çocuğun üstün yararı ve güvenliği hususunda yapacağı araştırma sonucu ulaşacağı kanaat ile karar verir. 

TCK 53 gereği kişi, kasten işlemiş olduğu suçtan dolayı hapis cezasına mahkumiyetin kanuni sonucu olarak velayet hakkından yoksun bırakılır.

Suç işleme nedeniyle boşanma davasında işlenen suçun niteliği ve çocuğun güvenliği gereği davalıya velayet verilmemesi tercih edilse de bu durum mutlak değildir. Somut olayın gerektirdiği durumlarda yine çocuğun üstün yararı ve güvenliği gözetilerek davalı eşe de velayet verilebilir.

SUÇ İŞLEME NEDENİYLE BOŞANMA DAVASI TERDİTLİ AÇILABİLİR Mİ?

Aralarında aslilik-ferilik ilişkisi bulunması şartıyla aynı dava dilekçesi ile iki farklı talep ileri sürülebilir. Mahkeme öncelikle asli talebi değerlendirerek karar verir, asli talep hakkında karar vermedikçe feri talebi inceleyemez. Eşlerden birinin küçük düşürücü ve yüz kızartıcı suç işlemesi durumunda, davacının talebi doğrultusunda yalnız özel boşanma sebebine dayanarak dava açılabileceği gibi yalnızca genel boşanma sebebine dayanarak da boşanma davası açılabilir. Bunun yanısıra öncelikle özel boşanma sebebi olan suç işleme nedeniyle, olmadığı taktirde genel boşanma sebebi olan evlilik birliğinin temelinden sarsılması nedeniyle olmak suretiyle terditli şekilde açılabilir.

SUÇ İŞLEME NEDENİYLE BOŞANMA DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

Suç işleme nedeniyle boşanma davasına Aile mahkemeleri bakmakla görevlidir. Aile mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde Asliye hukuk mahkemeleri boşanma davalarına Aile mahkemesi sıfatıyla bakmakla görevlidirler. 

Suç işleme nedeniyle boşanma davalarında yetkili mahkeme TMK 168 gereği eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir.