Türk Ticaret Kanunu’nda teminat senedine ilişkin hüküm bulunmamaktadır. Fakat uygulamada bir edimin garanti altına alınması amacıyla sık sık teminat senedi düzenlendiği görülmektedir. Teminat senedi herhangi bir alacağın garanti altına alınması amacıyla düzenlenebilir. Bu hususta bir kısıtlama mevcut değildir. Tacirler arasında düzenlenebileceği gibi işçi-işveren arasında da düzenlenmesi mümkündür.

Teminat senetleri TTK’da düzenlenmiş bonodan farklıdır. Bir senedin bono niteliğini haiz olabilmesi için kayıtsız şartsız bir borç ikrarı içermesi gerekir. Oysa teminat senetleri şarta bağlı olarak verilir. Bu yönüyle teminat senedi kambiyo takibine konu edilemez. Bunların dışında bonolarda zorunlu şekil şartları mevcuttur. Oysa teminat senedinde zorunlu şekil şartı aranmaz. Bonolarda şekil şartları hakkında detaylı bilgiler için Bononun Şekil Şartları başlıklı makalemizi inceleyebilirsiniz.

TEMİNAT SENEDİ NASIL DÜZENLENİR

1-Senedin teminat amacıyla düzenlendiği açıkça belirtilmeli ve senet metnine yazılmalıdır. Senedin arka yüzüne ise hangi ilişkiye dayalı olarak düzenlendiği ve hangi sözleşmeye istinaden hazırlandığı yazılmalıdır. Nitekim yargıtayın görüşü de bu yöndedir. “Takipte dayanılan 24.3.2008 tarihli ve 150.000 ytl tutarlı bonoda, bononun teminat amaçlı verildiğine yönelik bir açıklama olmadığı gibi taraflar arasında düzenlenen 24.3.2008 tarihli genel kredi sözleşmesinde de dayanak senedin teminat olarak verildiğine dair bir kayıt bulunmamaktadır.” 

2-Taraflar arasında bir sözleşme yoksa senedin teminat olarak verildiğine dair bir protokol düzenlenmeli işbu protokolün bilgileri ise senede yazılmalıdır. 

3-Senedin vade kısmı boş bırakılmamalı vade yerine teminat senedidir şeklinde bir ibare eklenmelidir. 

4-Senedin arkasına senedin veriliş sebebi hakkında detaylı bilgiler yazılmalıdır. Bu bilgilerde sözleşmenin konusu, tarihi, süresi mutlaka belirtilmelidir. 

5-Senet üzerine ciro edilemez kaydı eklenmelidir. 

6-Senet üzerine sadece “teminattır” vs. bir ibarenin eklenmesi o senedi teminat senedine dönüştürmez. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 20.09.2011 tarihli bir kararında bu hususu “Bono üzerinde sadece "teminat senedi" yazması, o belgeyle kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip yapılmasına engel değildir. HGK'nun 14.3.2001 tarih ve 2001/12-233 Sayılı ve yine 20.6.2001 tarih ve 2001/12-496 Sayılı kararlarında da benimsendiği üzere dayanak belgenin hangi ilişkinin teminatı olduğu yazılı bir belgeyle kanıtlanmalıdır. Somut olayda borçlular, itirazları konusunda herhangi bir yazılı belge sunmamıştır. Alacaklı vekili ise bu iddiayı kabul etmemiştir. Bu durumda borçlu taraf, bononun, borca karşılık düzenlendiği iddiasının aksini, takip hukuku yönünden geçerli ve İİK'nun 169/a-1 maddesinde öngörülen nitelikte bir belgeyle kanıtlayamadığı gibi, alacaklının da takip dayanağı bononun teminat senedi olduğuna yönelik bir kabul beyanı bulunmadığı halde mahkemece itirazın reddi yerine kabulü isabetsizdir.” İfadeleriyle belirtmiştir.

TEMİNAT SENEDİ NASIL İSPATLANIR

Senedin teminat senedi olduğu senet metninden anlaşılıyorsa senet artık kambiyo vasfını taşımayacaktır. Senedin takibe konu olması durumunda senedi düzenleyen teminat senedi olduğu ve kambiyo vasfını taşımadığı iddiasını herkese karşı ileri sürebilecektir. Eğer senetle ilgili icrai işlem yapılmışsa düzenleyen icra mahkemesine şikayet yoluyla başvurabilir. Yargıtay 12. HD. 2019 tarihli bir kararında bu durumu “Somut olayda, takip konusu senedin arka yüzünde; "iş bu senet 10727 ada 106 parsel yapılacak inşaat üzerindeki 1 numaralı bağımsız bölümün yarısı için tarafımızdan teminat olarak verilmiştir" ibaresi yer almış olup, anılan ibareler senedin kayıtsız şartsız borç ikrarını havi olma şartını ortadan kaldırdığından, senedin kambiyo vasfını taşımadığı ve teminat senedi olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda, senetten doğan alacağın varlığı ve miktarı ile tahsilinin gerekip gerekmediği yargılamayı zorunlu kıldığından, mahkemece İİK'nun 170/a maddesi (Borçlunun kambiyo hukuku bakımından şikayeti) uyarınca takibin iptaline karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçe ile istemin reddi yönünde hüküm tesisi isabetsizdir.” Şeklinde ifade etmiştir. 

Fakat senet metninden senedin teminat senedi olduğu anlaşılmıyorsa düzenleyen bu durumu lehtara karşı ancak bir kişisel defi olarak ileri sürebilir. Fakat bu iddiasını mutlaka yazılı delillerle ispat etmelidir. Düzenleyen burada senedin teminat niteliğini kanıtlamak zorundadır. Senet ciro edilmişse düzenleyen hamile karşı teminat iddiasında bulunamaz

TEMİNAT SENEDİ DEVRİ

Teminat senetleri kıymetli evrak vasfını haiz olmadığından ciro+zilyetliğin devri yoluyla devredilemez. Fakat alacağın temliki yoluyla devredilmeleri mümkündür.